O Agronegócio Neoliberal, a Sustentabilidade Ambiental e a Exploração do Trabalho Braçal em Canaviais de São Paulo
Guardat en:
| Publicat a: | PQDT - Global (2024) |
|---|---|
| Autor principal: | |
| Publicat: |
ProQuest Dissertations & Theses
|
| Matèries: | |
| Accés en línia: | Citation/Abstract Full Text - PDF |
| Etiquetes: |
Sense etiquetes, Sigues el primer a etiquetar aquest registre!
|
| Resum: | The objective of this thesis is to analyze the sustainability of the biofuel agribusiness in Pontal do Paranapanema (SP) as a socio-ecological problem. The hypothesis concerns the existence of an interconnection between the depletion of manual labor in sugarcane fields and environmental degradation. The main question deals with how the exploitation of this workforce (sugarcane cutters) relates to soil depletion, considering the impact of erosion, the high consumption of pesticides and the gradual loss of nutrients. Next, we question whether it is possible to dream about the political ecology of biofuels (ethanol and biodiesel) in Brazil. This is because, with the advancement of agribusiness, embracing 'new agricultural frontiers' in the state of São Paulo, public policies capable of preserving the environment, affected by the intensive monoculture of sugarcane and its production of biofuels, will hardly emerge. We asked whether ‘sustainable’ sugarcane cultivation would be viable without harming local ecosystems.The theoretical framework was based on political ecology as an interdisciplinary field of studies. Political ecology uses conceptual tools such as geopolitics, fair trade, participatory democracy, organic agriculture, labor ecology, environmental liabilities, sustainable degrowth. We address the neoliberal capitalist economy and the ecology of biofuels in Brazil, in relation to development and labor policies, and agroecological alternatives. The methodology involved bibliographical research on scientific studies focused on soil and water conditions in the Pontal region, plus 56 unstructured interviews with workers at the Atena, Alto Alegre and other plants. The ethnographic research sought to describe the social composition of sugarcane cutters, most of them migrants from the North and Northeast.As results of the study, we confirm that the sugar and alcohol sector, supported by the federal and state governments, does not show signs of change in its policy of exploiting sugarcane agribusiness, which is environmentally predatory, nor in the overexploitation of labor in sugarcane fields in Pontal. On the contrary, the policy of encouraging the construction of new agro-industries continues to prevail, to expand sugarcane plantations in the territory of São Paulo. It remains therefore worth asking: what is the reason for such a profitable economic activity to maintain the remuneration of rural workers at a subsistence wage? In the conclusions, we defend an agroecological model aimed at family farming, contrary to the current conservative Brazilian agriculture, which is an excellent consumer of pesticides. O objetivo desta tese é analisar a sustentabilidade do agronegócio sucroalcooleiro no Pontal do Paranapanema (SP) enquanto questão socioecológica. A hipótese diz respeito em haver uma interligação entre a exaustão do trabalho braçal em canaviais e a degradação do meio ambiente. A pergunta principal trata de como se relaciona a exploração dessa força de trabalho (cortadores de cana) com o esgotamento do solo, tendo em vista o impacto da erosão, o alto consumo de agrotóxicos e a perda gradual de nutrientes. A seguir, questionamos se é possível sonhar com a ecologia política dos biocombustíveis (etanol e biodiesel) no Brasil. Isto porque, com o avanço do agronegócio, açambarcando ‘novas fronteiras agrícolas’ no estado de São Paulo, dificilmente surgirão políticas públicas capazes de preservar o meio ambiente, afetado pela monocultura intensiva da cana-de-açúcar e sua produção de biocombustíveis. Indagamos se seria viável o cultivo ‘sustentável’ da cana sem prejuízo dos ecossistemas locais.O enquadramento teórico considerou a ecologia política enquanto campo de estudos interdisciplinar. A ecologia política utiliza ferramentas como geopolítica, comércio justo, democracia participativa, agricultura orgânica, ecologia do trabalho, passivo ambiental, decrescimento sustentável. Abordamos a economia capitalista neoliberal e a ecologia dos biocombustíveis no Brasil, em relação às políticas de desenvolvimento e do trabalho, e as alternativas agroecológicas. A metodologia envolveu pesquisa bibliográfica em estudos científicos enfocados nas condições do solo e das águas na região do Pontal, mais 56 entrevistas não estruturadas de trabalhadores/as das Usinas Atena, Alto Alegre e outras. A pesquisa etnográfica buscou-se descrever a composição social de cortadores/as de cana, a maioria migrantes do Norte e Nordeste. Como resultados do estudo, afiançamos que o setor sucroalcooleiro, apoiado pelos governos federal e estadual, não apresenta sinais de mudança em sua política de exploração do agronegócio canavieiro, predatório do meio ambiente, e nem tampouco na superexploração da mão de obra em canaviais do Pontal. Ao contrário, continua a prevalecer a política de estímulo à construção de novas agroindústrias, para expandir a plantação de cana-de-açúcar no território paulista. Cabe então ressaltar: qual o motivo de uma atividade econômica tão lucrativa manter a remuneração de trabalhadores/as rurais com um salário de subsistência? Nas conclusões, defendemos um modelo agroecológico voltado para a agricultura familiar, contrário à atual agricultura conservadora brasileira, exímia consumidora de agrotóxicos.  |
|---|---|
| ISBN: | 9798290691459 |
| Font: | ProQuest Dissertations & Theses Global |